Kantkamer

Dankzij nooit eerder vertoonde stukken, recent verworven of speciaal uit de opslagruimtes gehaald, duikt u in de uitzonderlijke geschiedenis van het Brusselse kantwerk. Een weefsel dat inmiddels verdwenen is.

Kant is opengewerkt textiel dat met naald of klossen wordt vervaardigd. De motieven zijn met elkaar verbonden tegen een achtergrond van lussen of steken. Het werd eerst met de hand gemaakt, totdat mechanische productiemethodes hun intrede deden. De verschillende soorten kantwerk onderscheiden zich van elkaar door de gebruikte technieken, materialen, patronen, kleuren en nog veel meer. Meestal verloopt de identificatie aan de hand van de oorspronkelijke productieplaats, zoals Brussel, Mechelen, Valenciennes of Brugge.

Brussel bekleedt een heel bijzondere plaats in de geschiedenis van deze stof. Kantwerk was immers een economisch paradepaardje van onze stad en is een ode aan textiel, knowhow en vakmanschap. Het is een kunst van de leegte, die gebruikmaakt van eenvoudige basismaterialen: linnen, katoenen of zijden draden, klossen en/of naalden. De stof is opgebouwd uit knopen en gedraaide draden, en gevulde en lege elementen wisselen elkaar af.

Kant ontstond in de 16^e eeuw. In de loop der eeuwen bouwde de Brusselse kant een internationale reputatie uit. Vanaf de 17^e eeuw was deze stof zeer gegeerd bij de elite, die bekoord werd door de verfijning, kwaliteit en schoonheid ervan. Hij werd gedragen aan de belangrijkste Europese hoven en sierde zonder onderscheid de staatsiekleren van zowel mannen als vrouwen.

In de 19^e eeuw wordt het kant democratischer en meer verspreid dankzij de mechanisatie. De prijs van het weefsel daalt. Kant verovert vervolgens de damesmode. Bijzondere stukken werden in ongezien groot formaat gemaakt. Kant werd kleding. Deze mechanisatie betekende het einde van het handwerk. De Brusselse kant verdwijnt met de Eerste Wereldoorlog.

Een overzicht van de kantcollecties van het museum

Het kantwerk in het museum maakt integraal deel uit van het Brusselse erfgoed. Verschillende tentoongestelde stukken zijn opgenomen in de inventaris van het roerend erfgoed van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Ontdek een voorbeeld van een zakdoek met een typische afwerking in Napoleon III-stijl, waarvan de randen worden gevormd door een slinger van afwisselend bladeren en bloemen.

Op dit moment

Mutsenbol en bijpassende slippen, 1715-1725 

Dit ensemble van bij elkaar horende mutsenbol en slippen toont de essentie van de Brusselse kant, helemaal aan het begin van de 18^e eeuw.

Dit kantwerk:

• is vervaardigd met behulp van klossen
• maakt gebruik van de techniek van kant in delen
•  heeft verschillende steken en gronden, waardoor zeer nauwkeurige motieven ontstaan

Het stuk weerspiegelt het vakmanschap van de kantwerksters.

Zij creëerden luxeaccessoires en droegen bij aan de reputatie van dit kantwerk in heel Europa.

De motieven hebben verschillende gronden en een andere dichtheid, waardoor er contrasten van wittinten ontstaan, en zijn verbonden door een entrelacmotief van bloempjes ingekapseld in eivormige versieringen. Deze worden verbonden door gepicoteerde spijltjes die het geheel lichter maken. De met elkaar verbonden slippen zijn rechthoekig van vorm en iets smaller aan de onderkant. Ze vertonen een grote verscheidenheid aan gronden en steken, die motieven met reliëf en contrast creëren, waaronder de hoorn des overvloeds en pioenrozen, gescheiden door hetzelfde entrelacmotief als het mutsje. De zorgvuldig uitgevoerde bloem- en bladmotieven, die gespiegeld zijn gerangschikt, worden benadrukt door het gebruik van een goed zichtbare gekloste nerf, die we een fagot noemen.