Kantkamer

Dankzij nooit eerder vertoonde stukken, recent verworven of speciaal uit de opslagruimtes gehaald, duikt u in de uitzonderlijke geschiedenis van het Brusselse kantwerk. Een weefsel dat inmiddels verdwenen is.

Kant is opengewerkt textiel dat met naald of klossen wordt vervaardigd. De motieven zijn met elkaar verbonden tegen een achtergrond van lussen of steken. Het werd eerst met de hand gemaakt, totdat mechanische productiemethodes hun intrede deden. De verschillende soorten kantwerk onderscheiden zich van elkaar door de gebruikte technieken, materialen, patronen, kleuren en nog veel meer. Meestal verloopt de identificatie aan de hand van de oorspronkelijke productieplaats, zoals Brussel, Mechelen, Valenciennes of Brugge.

Brussel bekleedt een heel bijzondere plaats in de geschiedenis van deze stof. Kantwerk was immers een economisch paradepaardje van onze stad en is een ode aan textiel, knowhow en vakmanschap. Het is een kunst van de leegte, die gebruikmaakt van eenvoudige basismaterialen: linnen, katoenen of zijden draden, klossen en/of naalden. De stof is opgebouwd uit knopen en gedraaide draden, en gevulde en lege elementen wisselen elkaar af.

Kant ontstond in de 16^e eeuw. In de loop der eeuwen bouwde de Brusselse kant een internationale reputatie uit. Vanaf de 17^e eeuw was deze stof zeer gegeerd bij de elite, die bekoord werd door de verfijning, kwaliteit en schoonheid ervan. Hij werd gedragen aan de belangrijkste Europese hoven en sierde zonder onderscheid de staatsiekleren van zowel mannen als vrouwen.

In de 19^e eeuw wordt het kant democratischer en meer verspreid dankzij de mechanisatie. De prijs van het weefsel daalt. Kant verovert vervolgens de damesmode. Bijzondere stukken werden in ongezien groot formaat gemaakt. Kant werd kleding. Deze mechanisatie betekende het einde van het handwerk. De Brusselse kant verdwijnt met de Eerste Wereldoorlog.

Een overzicht van de kantcollecties van het museum

Het kantwerk in het museum maakt integraal deel uit van het Brusselse erfgoed. Verschillende tentoongestelde stukken zijn opgenomen in de inventaris van het roerend erfgoed van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Ontdek een voorbeeld van een zakdoek met een typische afwerking in Napoleon III-stijl, waarvan de randen worden gevormd door een slinger van afwisselend bladeren en bloemen.

Op dit moment

Kant is onlosmakelijk verbonden met mode. Ontwerpers blijven hem nog altijd gebruiken, vinden er nieuwe toepassingen voor of geven er een nieuwe interpretatie aan. Het museum is vooral geïnteresseerd in handgemaakte kant. Maar laten we vandaag toch maar eens kijken naar deze trouwjurk in mechanische kant. Dit model van Ester Manas in geüpcycled polyester en elastaan maakt deel uit van de herfst/wintercollectie 2023 ‘For Better or for Worse’.

Met haar aanstaande echtgenoot zette ze een samenwerking op als creatief duo. Voor deze collectie wikten en wogen ze opnieuw de belangrijkste kenmerken van de trouwjurk: wit en kant. Opgebouwd uit verschillende patronen en tinten werd de kant als een patchwork in elkaar gezet. De snit blijft dezelfde, maar elke creatie is uniek. Ester Manas droeg de tentoongestelde jurk op haar eigen bruiloft. Ze laat de schouders onbedekt en is uitgevoerd met uitsnijdingen op de buik en een sleep. De maagdelijke symboliek van witte kant in combinatie met een gedurfder gebruik door te spelen met transparantie en uitsnijdingen deed de controverse oplaaien. Schokkend voor sommigen, modern en verfrissend voor anderen.

Deze trouwjurk wordt vergezeld door een creatie van Carine Gilson en een andere van Pauline Haumont. Een eigentijdse visie op kant, die je kunt ontdekken tot 06 oktober 2024.